Mor Salkım Tohumu

Hızlı büyüyen bir bitkidir. Çabuk gelişir. Beyaz ve açık morun tonlarında çiçekleri vardır. Eski bahçelerin en klasik sarmaşığıdır. Sürgünlerinin uçlarındaki yaprak yapıları duvarlara ve çitlere tutunmalarına yardımcı olur. Çok uzun ömürlüdür. İyi bakarsanız yıllarca sizden ayrılmaz. İlkbahar donları dışında soğuğa dayanıklıdır. İyi cins bahçe toprağı ister. Güneşten ve sert rüzgarlardan korunmak ister. Mor salkımlar halindeki çiçekleri vermeyen dalları keserseniz bitkinin hava almasını sağlarsınız.
Mor Salkım, baklagillerden bir sarmaşıktır. Anayurdu Çin’dir. Yapraklarını döken sarılıcı odunsu bitkilerdir. Boyu 20-30 metreye kadar varabilir. Ömrü yaklaşık 70-80 yıldır. Ama ana gövdesi ölse bile dipteki genç sürgünler yaşamaya devam eder. Yeniden almanıza gerek yoktur.
Çiçekleri salkım durumunda, mavi-mor, beyaz ya da soluk pembe renklidir. Beyaz renkli olanı Türkiye’de çok az bulunur, daha çok mor renkli olanı bulunur. Salkımlar 15-30 cm boyunu bulabilir. Bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir. Türkiye’de de bulunur. Yılda 2 kez çiçek açar. Birincisi nisan sonu mayıs başında açar ve mayıs sonuna kadar açar. İkincisi ise haziran ayının ortalarına doğru açar ve yaz boyu açmaya devam eder. Baharda açan ve yazın açan çiçeklerinin farkı: Baharda açan çiçeğinin rengi daha açıkken, yazın açanın rengi daha koyudur. Baharda çiçekleri daha fazladır, yazın ise çiçekleri daha azdır. Baharda yapraklanmadan çiçeklenir, yazın ise çoktan yapraklanmıştır ve ondan sonra çiçeklenir. Baharda salkımı büyük iken, yazın biraz daha kısadır.
Çiçekleri kendinizi cennette hissedeceğiniz kadar hoş, güzel ve mükemmel derecede kokuludur. Çiçekleri solsa bile kokmaya devam eder. Yapraklanma dan önce çiçeklenir. Çiçeklenirken küçük yapraklarını çıkartır. Mor salkım çiçek yerine yaprağa gidiyorsa hızlı ve güçlü büyüyor demektir, aynı zamanda çiçeklerini vermemesinin sebeplerinden biride toprakta azot fazlalığı var demektir. Çiçeklenmeyi arttırmak ve hızlandırmak potasyum ve fosfor açısından zengin gübre kullanın. Çiçeklerini açması aynı zamanda güneşi görmesi ve yaşlanmasıyla ilgilidir. Bakla şeklinde meyve yapar içinde 1-3 tohum bulunur, meyvesini iklimine uygun yerlerde yapar her yerde yapmayabilir. Üretimi tohum, daldırma, sürgün ve çelikle yapılır. Güneşi sever. Tam gün güneş olsun, yarım gün güneş olsun hepsine uyar. Sadece fazla gölge iyi değil onun için. Suyu seviyor. Toprak hafiften kurudukça sulayın.
Toprak konusunda fazla seçici değildir. Güçlü ve gübrelenen toprakta aşırı azgın büyür, baş etmek imkansızdır. Toprağın niteliği saksılarda yetiştiriyorsanız önemlidir. Orta asitli, hafif asitli, nötr ve hafif alkalinli topraklar uygundur. Yeterince süzek de olmalı. Saksılarda fazla killi veya fazla kumlu topraklar iyi olmaz. Kökler mantar hastalıklarına kolayca yakalanabilir. Saksılarda yetiştirmek için humus katkılı özel poşet topraklara eski solucan gübresi karıştırın. Bahçenizin toprağı beyaz veya beyaz killi ise kompost toprak ve leonardit karıştırmalısınız. Toprağın beyazlığının, kireçliliğinin yüksekliğine göre bu da yetmez, bir çukur açıp humus katkılı kompost toprak doldurup mor salkımı içine dikin. Bahçede gelişimi zayıfsa ilkbahar başında dibini güzelce çapalayıp toprağı bol bol eski koyun gübresi veya solucan gübresi ile karıştırın. Bahçelerde besin gerekmez. Saksılarda bahar ortası geride kaldığı zaman başlayarak 15 günde bir domateslere özel besinden tavsiye ediliyor.
Yaprakçıkları 7-13 olup yumurtamsı elips şeklindedir. Türkiye ’nin çoğu bölgesine rahatlıkla uyum sağlayabilir. Kışın -15 dereceye kadar dayanır. Yalnızca ilkbahar donlarından etkilenir. Çiçeklerinin açmak için hazırlanırken yani tomurcuk iken don olursa o yıl çiçeklerini açmaya bilir. İsteğe göre budanır.
Fakat bitki budamadan da çok güzel dağınık bir form alır.Kendisi bir yere sarılamayacağından desteğe ihtiyacı vardır.Çardak ,veranda, tahta gibi yerlere sardırılabilir. Fakat çok ince ahşaptan yapılmış sütun kolon gibi yerlere sarıldığında belli bir müddetten sonra mor salkım çok büyüyüp gövdesi kalınlaştığı için kolon taşıyamaz bir hale gelebilir.Mor salkımın dikileceği yer ise güneşi alan veya yarı gölge rüzgardan korunaklı bir yere dikilir.Mor salkımın kökleri toprağın içinde paralel ağ şeklinde yayıldığında kırılırsa veya kesilse bile dipten yeniden sürgün verir.Hava kirliliğinden etkilenmez.

Budama: Yılda 2 kez budanır. Birincisi çiçekleri geçtikten sonra ikincisi ise yaz sonu veya kış sonu yapılır. Kışın budanırken yan dallardan 2 göz bırakılır. Bütün bir yıl içinde yan dalların çoğalmasını engellemek için birkaç kez budanır. Bahar ve yaz budamaların da yeni sürgün dallar 5 yaprak kalacak kadar kısaltılmalı. Kış mevsimi hafif ve kısa süren yerlerde ilkbahardan sonbahara kadar birkaç kuvvetli budama yapılması gerekebilir. Birde sonbahar sonunda dal uçları budaması var. Sonbaharda tam budama yapmak dallardaki enerjiyi besini ziyan etmek olur. Kış ortası ile sonu arasında kuvvetli bir budama yapılır. Dallar 2 – 3 filizlenme göz yerleri kalacak şekilde kısaltılır. Bazı dallar dipten kesilir, dallar seyrekleştirilir ki çiçeklenmesi estetik görünümlü olsun.

Çoğaltılma

1- Basit daldırma
2- Tohumla Çoğaltma
3- Çelikle çoğaltma
4- Kök Çeliğiyle Çoğaltma
5- Aşıyla Çoğaltma
6- Kökten Ayırmayla Çoğaltma
Tohumdan üretilenlerin genetik yaşının çiçek açacak kadar olgunlaşması çok uzun yıllar sürer.

Çelikle çoğaltma kış sonunda bitkilerde hiçbir uyanma başlamadan önce yapılmalı. Geçen yaz gelişmiş odunlaşmış dalların en sağlıklıların dan seçin. 20 cm ideal boydur. Tepe ince uç kısmı kesin atın. Alt kısımsa eğik kesilecek. Dalın üçte ikisi toprağa gömülmüş olmalı. Çelik köklendirme de toprak olarak torf, perlit gibi şeyler iyi değil. Zira mor salkım çelikleri çabuk filizlenip ama çabucak köklenmediğinden dolayı bünyede fazlasıyla kalsiyum eksikliği doğar, bu da çelikler tam köklenmekte iken ani çürümelere sebep olur. Gerçek bir toprağı yarı yarıya ince ponza taşı ve dere kumu ile karıştırmalısınız. Gerçek toprak sayesinde kalsiyum eksikliği problemi oluşmaz. Yeni çıkan filizlerin canlılığı 6 hafta devam etmişse köklendiği kesindir diyebiliriz fakat gelecek yıla kadar hiç sökmemekte yarar var. Yani aynı yerde veya saksıda bir yıl beklemeli. Bu esnada yaz boyunca hiç susuz bırakmayın.
Kök çeliği: Aslında çok sayıda üretimler için en kolay en pratik üretim şekli budur. Kışın yaprağını döken ağaç ve çalı türlerinde bunu uygulayın. Kışın yaprağını dökmeyenler de tavsiye edilmiyor. Ayrıca aşılı bitkilerde işe yaramaz zira kök kısmı başka bitkiye aittir.