Ormanların vazgeçilmez ağaçlarından biri olan çınar ağaçları, geniş ve uzun boyları ile bilinmektedir. Yaprakları avuç içi büyüklüğünde ve parçalı bir şekildedir. Çınar ağaçları ormanlarda bulunmanın yanı sıra, dere ve nehir kenarlarında da sıklıkla görülen ağaçlardır. Dikildiği andan itibaren kısa zamanda gelişme gösterir ve uzun süre yaşamaya devam ederler. Yeryüzünde pek çok türü bulunsa da, ülkemizde tek tür çınar ağaçları yetişmektedir.
Boyları yaklaşık 30 metreye kadar ulaşabilen çınar ağaçlarının genişliği ise 10 metreyi bulmaktadır. Çınarın ana vatanı Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya kıtalarıdır. Ülkemizde başta doğu Akdeniz olmak üzere, İstanbul ve Bursa gibi büyük şehirlerde park ve yol kenarı süslemelerinde çınar ağaçları bulunmaktadır.
Defne Ağacı Nedir? Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?
Uzun ömürlü ve dayanıklı bir ağaç olmasından dolayı, büyük şehirlerde bulunan bazı çınar ağaçları asırlık ömürleri ile tarihi değer niteliği taşımaktadır. En uzun ömürlü ağaçlardan biri olan çınar, eğer temiz bir şekilde kurutulur ve çay şeklinde tüketilirse sağlık için oldukça fazla fayda içermektedir. Yazımızın ilerleyen kısımlarında çınar yaprağının faydalarına ayrıntılı bir şekilde değindik. Şimdi dilerseniz bu güzel ve efsanevi ağacı daha yakından tanıyalım.
Çınar, çınargiller (Platanaceae) familyasından Platanus cinsini oluşturan uzun boylu kalın çaplı ağaç türlerinin adı.
Anavatanı Kuzey Amerika, Avrupa’nın doğusu ve Asya’dır. Çınarlar ormanlardan daha ziyade dere, ırmak ve nehir yataklarında bulunsa da esasen süs bitkisi olarak yetiştirilir. Bunlar allelerde, su başlarında, büyük çayırlık ve mesire yerlerinde gölge ağacı olarak dikilmektedir. Yaprakları tozdan ve gazlardan fazla etkilenmediklerinden büyük endüstri şehirlerinin caddelerinde, park ve bahçelerde fazla görünmektedir.
Genç yaşlarından itibaren genel olarak hızlı bir büyüme yaparlar. Uzun ömürlüdürler. Yaşlı çınarlar zamanla içleri çürüyüp boşaldığı halde yaşamlarını sürdürürler. Kütük sürgünü verme özellikleri vardır. Yetiştirilmeleri tohum ve yarı odunsu çeliklerle olmaktadır.
Çınar odunundan, alet sapları, fıçı, çıt kazığı yapımında ve mobilyacılıkta, ayrıca yakacak olarak yararlanılır. Ayrıca tanen içeren kabukları kabız yapıcı ve ateş düşürücü olarak içten, antiseptik olarak da dışarıdan kullanılır.
Türkiye’de doğal olarak yayılış gösteren tek tür, doğu çınarı (Platanus orientalis)’dır.
Orman bölgelerindeki dere içlerinde ve akarsu yataklarında doğal olarak yetişir. Ülkemizde yayılış gösteren türü doğu çınarıdır. (P.orientalis, Y). Boyu 30 m’ye, gövde çevresi bazen 10 m’ye ulaşabilir.
Kabukları diğer çınar türlerinin tersine küçük parçacıklar halinde ve yavaş yavaş dökülür. Elsi lopları olan iri yaprakları ve küremsi topluluklar oluşturan çiçekleri vardır. Kentlerimizde rastlanan diğer türlerinden Batı çınarının (P.occidentalis) ve Akçaağaç yapraklı çınarın (P.acerifolia) anayurtları Kuzey Amerika ve Avrupa’dır.
